Güneş Motel Vakası nedir? Bülent Ecevit, hükümeti kuramayınca kimleri topladı ve Güneş Motelinde ne oldu? Ne demek bu Güneş Motel Vakası?
Başlıklar
Güneş Motel Vakası Nedir?
Güneş Motel Vakası yine CHP’nin karışmış olduğu ve Türk siyasi yaşamına damga vuran olaylardan biridir. 1977 yılında yapılan seçimlerde CHP tarihinde ilk kez çok partili seçimlerde %40’tan fazla oy almış ancak hükumet kuramamıştı. Hükumet kurması için 11 milletvekiline ihtiyacı olan Bülent Ecevit; “mecliste kumar borcu olmayan 11 vekil arıyorum” diyerek diğer partilerden transfer yapılmasını işaret etmişti.
Güneş Motel’de yapılan pazarlıklarla 11 vekil CHP’ye transfer oldu ve tamamı bakanlık aldı. Bu vekiller arasında okuma yazması çok kötü ve geç yaşta öğrenmiş aşiret tabanından oy alarak gelmiş vekiller de vardı. Ve bir çoğu hakkında daha sonradan yolsuzluk suçlamaları oldu.
Güneş Motel Vakası aynı zamanda Türkiye tarihindeki ilk milletvekili pazarlığı olarak da tarihe geçti. Aziz Nesin’in 1960’da kaleme aldığı Zübük kitabının bir benzeri burada gerçekleşmiş oldu. Bunun üzerine Zübük kitabı tekrardan gündeme geldi ve filminin çekilmesine de vesile oldu. Kemal Sunal’ın başrolde oynadığı Zübük filmi 1980’de çekildi.
1977 yılında yapılan bu “bakan transferi” veya diğer adıyla Güneş Motel Vakası’nın ardından seçilecek olan cumhurbaşkanı seçilememiş, sol-sağ çatışmaları şiddetlenerek artmış ve bunların sonucu olarak da 1980 darbesi gerçekleşmişti.
Güneş Motel’de Transfer Olan Vekiller Kimlerdi?
Güneş Motel’de gerçekleştirilen gizli görüşmeler aslında ikinci görüşmelerdi. AP, üçlü koalisyonla 2. Milliyetçi Cephe Hükumetini kurmuştu. Ancak CHP’nin hükumet kurması için 11 vekile ihtiyacı vardı. Yerel seçimlerde CHP’nin kazanması, dengeleri değiştirmeye başladı. Bunun üzerine görüşmeler başladı ancak bu görüşmeler basına sızdı. Bunun üzerine İstanbul Florya’da bulunan Güneş Motelleri’nde görüşmeler devam etti. 11 vekil AP’den istifa etti ve bunun üzerine CHP gensoru vererek hükumeti düşürdü. Ardından AP’den ayrılarak bağımsız olan vekiller hükumet kurulması için dışarıdan Bülent Ecevit’e destek verdi. Bu vekillerin 10’u bakanlık aldı. Ayrıca bağımsız olan 2 vekilin de CHP’ye katılmasıyla vekil sayısı 13 kişi artmış oldu.
Güneş Motel’de AP’den ayrılarak CHP’ye destek veren isimler şöyleydi; Tuncay Mataracı, Şerafettin Elçi, Mete Tan, Hilmi İşgüzar, Orhan Alp, Fethi Acar, Mehmet Oğuz Atalay, Cemalettin İnkaya, Ali Rıza Septioğlu, Enver Akova, Ahmet Karaaslan ve Güneş Öngüt. Bunların içerisinde Ali Rıza Septioğlu Elazığlı bir aşiret mensubuydu. Okuma yazmayı çok geç öğrenmişti. Hatta Septioğlu Meteoroloji Bakanlığı yapmış ancak meteoroloji kelimesini telafuz edememesiyle gündeme gelmişti.
Dönemin Siyasi Havası Neydi?
Bülent Ecevit henüz 2 yıl önce büyük bir halk desteğini arkasına almıştı. 1975 yılında gerçekleştirilen Kıbrıs Barış Harekatı sebebiyle seçimlere güçlü bir siyasi figür olarak girdi. Ancak dönemin şartlarının iki zorlayıcı yönü vardı. Bunlardan birincisi, Türkiye gündemini derinden sarsan sağ sol olaylarıydı. Hatta sağ sol olaylarının bir de Alevi Sünni boyutu mevcuttu. Bir diğer zorlayıcı yanı ise, Kıbrıs Barış Harekatı sebebiyle Türkiye’nin karşı karşıya olduğu ekonomik kriz.
Başta Avrupa Ekonomik Topluluğu (Avrupa Birliği) ve Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere Türkiye’yi ağır bir ekonomik ambargo vurmuştu. Hemen hiç ithal mal bulunamıyordu. Bu da halkın daha çok fakirleşmesine sebep olmuştu. Kıbrıs Fatihi olarak bilinen Bülent Ecevit, bu büyük askeri ve siyasi başarıya rağmen, ekonomik durumdan dolayı, seçimde istediği başarıyı yakalayamamış. Hükümet kurabilmek için otellerde görüşmeler yapmıştı.