Silah Taciri (Seyf-i Katı /Keskin Kılıç) adlı eseri, Osman Hamdi Bey’in başyapıtlarından biridir. Ankara Resim Heykel Müzesi Koleksiyonu’nda bulunur. Bu resim Osman Hamdi’nin Resim Sanat Tarihi içinde, Oryantalizm hareketinin en önemli ressamlarından olmasında önemlidir. Resim Sanatı literatürümüzde de başyapıt olarak yerini almıştır. Osman Hamdi bir sanatçı olarak bireysel üslubunu belirleme aşamasında, Paris’te öğrenim gördüğü atölyelerin katkısını görmüştür. Dolayısıyla da hocalarından, özellikle Gerome’un etkisiyle Oryantalist eğilimlere yönelmiştir. Batılı ressamların doğunun egzotik dünyasını anlatan tuvallerine karşın, Osman Hamdi kendi toplumunun yaşam özelliklerini resmetmiştir. Bildiği ve hatta yaşadığı değerleri yorumlayan bir çizgide oryantalist çizgiyi yansıtan yapıtlar üretmiştir. Bu açıdan da çağdaşlarından farklı bir yer edinmiştir.
Osman Hamdi’nin, resimlerinde yer alan figürleri önce fotoğrafladığı ve bu fotoğraflardan yararlandığı dikkati çeker. Özellikle de aile çevresinin ve kendisinin fotoğrafları resimlerinde sıkça tekrarlanır. Özel giysiler içinde ve önemlisi, resimlerin kompozisyonları için gerekli olan pozlar vererek çektirdiği fotoğraflardan yararlanarak resimler yapar. Kimi resimlerinde kendi görünümünü farklı konumlarda tekrarlayarak kullanır.
Aile üyelerinden birini yansıttığı düşünülen ve çok tartışma yaratan Mihrap Tablosu için ilgili yazıya geçebilirsiniz.
Başlıklar
Silah Taciri Ne Anlatıyor?
Osman Hamdi Bey ve oğlu Edhem Bey
Oryantalist bir anlayışla ürettiği büyük boyutlu, figürlü kompozisyonları ile Osman Hamdi Bey, Osmanlı Imparatorluğu’nda sanat adına önemli adımlar atılmasını gerçekleştiren bir aydındır. Silah Taciri tablosu da bunlardan biridir. Osman Hamdi Bey’in, 1908 tarihli Silah Taciri tablosunda kendini ve oğlunu çizdiğine dair yorumlar vardır.
Bu tabloda silah tüccarı olan osman Hamdi Bey’dir. Oğlu Edhem Bey ise silahı kontrol eden gençtir. Bu iki karakter ilk başta göze çarpan unsurlardır. Silah taciri resminde, tacir bir şeyler anlatıyor. Alıcı ise bir yandan tacire kulak verirken diğer taraftan kılıcı inceliyor. Tacirin sağ elinde dizine kapakladığı bir miğfer var. Sol eli ise havada, ulvi bir şey anlatır gibi konumlanmış. Resim uzmanları, burada Osman Hamdi Bey’in oğluna nasihat verdiğini yorumlar.
Ayrıca, silah tacirinin arkasında iki adet tüfek göze çarpar. Alıcının belindeki tabancanın kuşaktan aşağı sarkması ise ayrıca dikkat çeker. Ayaklarının ucunda ise kılıcın kabzası bulunur.
Bu resmin bulunduğu ortam, Osman Hamdi’nin diğer resimlerinden biraz farklıdır. Osman Hamdi aile efradını çizdiği ortamlar konusunda çok seçicidir. Bu resimlerde, aile efradı asilliği niteleyen sarı renkler giyinir. Derme çatma ortamlarda resme konu olmaz. Hep bir asalaet vurgusu vardır. Burada da, Osman Hamdi’nin oğlu Edhem Bey sarı bir kaftan giymiştir. Buradan onun yine asil biri olarak resmedildiğini görüyoruz. Ancak Osman Hamdi kendisini alışılmışın dışında çizmiştir. Aynı zamanda bulunulan ortamın tabiri caizse merdiven altı olması, bu ailenin ilk kez böyle bir ortamda çizilmesi manidardır. Bu konu sanat tarihçileri açısından en çok tartışma yaratan konulardan biridir.
Osman Hamdi Bey’in en bilinen tablosu Kaplumbağa Terbiyecisi için ilgili yazıyı okuyabilirsiniz.
Silah Taciri, üslup açısından farklı bir Osman Hamdi Bey tablosudur.
Oğula Verilen Nasihatler
Genel kanaat, bu resimde Osman Hamdi Bey’in oğluna nasihat verdiğidir dedik. Osman Hamdi bu tabloyu çizdikten 2 sene sonra vefat edecektir. Ömrünün son zamanlarında oğluna hayatta kalma ve tutunma, savaşma nasihatleri verdiğine dair yorumlar en çok göze çarpanlardır. Oğlunun kılıcı incelemesi, bu yolda emin olmadan bir işe kalkışmamasını ifade eder. Ayrıca, silah satıcısını dinlemesi de diğer taraftan, uzmanlara kulak vermesi gerektiğini ifade eder.
Miğferin sağ elde oluşu ise her an tetikte olduğunu gösterir. Kının ve iki çantanın yerde oluşu detaylarından ise -ki yerdeki kını almak zor olacaktır- bir karar verince, kararından emin olması gerektiğini ifade eder.
Osman Hamdi Bey’in Sanatı yazısında daha fazla bilgi bulabilirsiniz.
Silah Taciri Tablosu Nerede?
Silah Taciri tablosu, Ankara Resim Heykel Müzesi Koleksiyonu‘nda durmaktadır. Yağlı boya ile çizilen Silah Taciri tablosu 185 x 140 cm boyutundadır. Ankara Resim ve Heykel Müzesi’nde Osman Hamdi Bey Salonu yer alır. Bu resim de Ankara Resim ve Heykel Müzesi’nde bulunan diğer Osman Hamdi Bey tabloları gibi aynı odada yer alır.
Osman Hamdi Bey Kimdir?
Osman Hamdi Bey, Osmanlı Devleti’nde yetişmiş en müstesna sanatçılardan biridir. Dünya tarihine de damga vurmuş bir ressam ve arkeologdur. Osmanlı Devleti’nde ilk arkeolojik çalışmaları yürütmüş, ilk oryantalist anlamda resimler çizmiş ve aynı zamanda bir Müslüman tarafından, bir başka Müslüman’ın çizildiği ilk resimleri de kendisi yapmıştır. İstanbul Arkeoloji Müzesi kurucusudur. Aynı zamanda Sanayi-i Nefise Mektebi (Mimar Sinan Üniversitesi) ile Kadıköy Belediyesi’nin de kurucusu ve Kadıköy’ün ilk belediye başkanıdır. Aynı zamanda Beyoğlu Belediye Başkanlığı da yapmıştır.
Osman Hamdi Bey’in hayatı hakkında daha fazla bilgi için, internette bulabileceğiniz en detaylı Osman Hamdi Bey biyografisini okuyabilirsiniz.